Dziady/Do przyjaciół Moskali

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Adam Mickiewicz
Tytuł	Dziady część III
Redaktor	Józef Kallenbach
Wydawca	Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd.	1920
Druk	Druk. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wyd.	Kraków
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  Cały tekst Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[267]

TEN USTĘP 
PRZYJACIOŁOM 
MOSKALOM
POŚWIĘCA 
AUTOR

DO PRZYJACIÓŁ MOSKALI^[1][2]

Wy, czy mnie wspominacie? Ja ilekroć marzę
O mych przyjaciół śmierciach, wygnaniach, więzieniach,^[3]
I o was myślę; wasze cudzoziemskie twarze
Mają obywatelstwa prawo w mych marzeniach.

       5 Gdzież wy teraz? Szlachetna szyja Rylejewa,^[4]
Którąm jak bratnią ściskał, carskiemi wyroki
Wisi do hańbiącego przywiązana drzewa;
Klątwa ludom, co swoje mordują proroki!

[268]

Ta ręka, którą do mnie Bestużew wyciągnął,^[5]
       10 Wieszcz i żołnierz: ta ręka od pióra i broni
Oderwana i car ją do taczki zaprzągnął;^[6]
Dziś w minach ryje, skuta obok polskiéj dłoni.^[7]

Innych może dotknęła sroższa niebios kara;^[8]
Może kto z was urzędem, orderem zhańbiony,^[9]
       15 Duszę wolną na wieki przedał w łaskę cara^[10]
I dziś na progach jego wybija pokłony.

Może płatnym językiem tryjumf jego sławi
I cieszy się ze swoich przyjaciół męczeństwa;
Może w ojczyznie mojéj moją krwią się krwawi
       20 I przed carem jak z zasług chlubi się z przeklęstwa.^[11]

Jeśli do was, zdaleka, od wolnych narodów^[12]
Aż na północ zalecą te pieśni żałosne
I odezwą się z góry nad krainą lodów:^[13]
Niech wam zwiastują wolność, jak żórawie wiosnę!

       25 Poznacie mię po głosie! Pókim był w okuciach,
Pełzając milczkiem jak wąż łudziłem despotę:^[14]
Lecz wam odkryłem tajnie, zamknięte w uczuciach,^[15]
I dla was miałem zawsze gołębia prostotę.^[16]

[269]

Teraz na świat wylewam ten kielich trucizny,^[17]
       30 Żrąca jest i paląca mojej gorycz mowy:^[18]
Gorycz, wyssana ze krwi i z łez méj ojczyzny,
Niech zrze i pali — nie was, lecz wasze okowy.^[19]

Kto z was podniesie skargę, dla mnie jego skarga
Będzie jak psa szczekanie, który tak się wdroży
       35 Do cierpliwie i długo noszonéj obroży,
Że w końcu gotów kąsać — rękę, co ją targa.^[20]

KONIEC.

1. Do Przyjaciół Moskali. Podobiznę autografu tego wiersza podał po raz pierwszy Adam Krechowiecki w Roczniku VI Pamiętnika Tow. im. A. M. po str. 432.
    Dedykacji i nagłówka niema w R₁. W O₁ wiersz ten następuje po »Objaśnieniach«, w O₂ bezpośrednio po »Ustępie«, przed »Objaśnieniami«.
2.  Do przyjaciół Moskali: zobacz hasło dekabryści na Wikipedii.
3. w. 2 wygnaniach ] (więzach i) kajdanach R₁.
4. w. 5 Rylejewa: Kondrat BylejewRylejew, poeta rosyjski, ur. 1795. Wydawał od r. 1822 wspólnie z Biestużewem noworocznik Gwiazda Polarna. Po spisku grudniowym zginął na szubienicy 25 lipca 1826 r.
5. w. 9 w R₁: Do mnie wygnańca rękę.
6. w. 11 taczki ] taczek R₁.
7. w. 12 w R₁: Kopie miny do polskiej przykowana dłoni.
8. w. 13 w R₁: Innych może spotkała ieszcze sroższa kara.
9. w. 14 Kto z was ] Ktory R₁.
10. ww. 15—20 odnoszą się zarówno do obu poetów rosyjskich: Żukowskiego i Puszkina, którzy wydali poematy: Na wzięcie Warszawy. Ocenę tych wierszy podał Włodzimierz Spasowicz w studjum Mickiewicz i Puszkin przed pomnikiem Piotra W. (Pam. Tow. Mick. I. 27—31.)
11. w. 20 w R₁: I chlubi iak z zasług z narodów przeklęctwa.
12. w. 21 od wolnych narodów ] z krainy swobody R₁.
13. w. 23 nad krainą lodów ] śród cieniów i lodów R₁.
14. w. 26 Pełzając milczkiem ] Pełzałem milcząc R₁ nad tem u góry (Chytrością we); łudziłem ] bym uwiódł R₁.
15. w. 27 w R₁: (Ale) Le wam pokayłem (gło) wszystkie me uczucie.
16. w. 28 w R₁: z wami zawsze miałem.
17. w. 29 w R₁: Gorzka jest mowa moia jak kielich trucizny.
18. w. 30 w R₁: Dla zgody ludow stawiam ten kielich godowy.
19. w. 32 w R₁: Pijcie, bo nie was strawi.
    — w R₁: Kto się na gorycz skarży, niechaj jego skarga.
20. Po w. 36 wyrazu Koniec niema w R₁. Na marginesie lewej strony u dołu napisał Mickiewicz: s. 1828 — 9 — 30. Liczby 2 i 3 są zamazane.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Adam Mickiewicz.