Page:Latin for beginners (1911).djvu/243

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread, but needs to be validated.

PUBLIUS GOES TO GERMANY 217

suīs imperāvit ut proelium paulisper intermitterent,[1] et, signō datō, ex castrīs ērumperent.[1] Quod[2] iussi sunt faciunt, et subitō ex omnibus portīs ērumpunt. Atque tarn celeriter mīlitēs concurrērunt et tam propinquī erant hostes ut[3] spatium pīla coniciendī[4] nōn darētur. Itaque reiectīs pīlis comminus[5] gladiīs pugnātum est. Diū et audācter hostēs restitērunt et in extrēmā spē salūtis tantam virtūtem praestitērunt ut ā dextrō cornū vehementer multitūdine[6] suōrum aciem Rōmānam premerent. Id[7] imperātor cum animadvertisset, Pūblium adulēscentem cum equitātū mīsit quī labōrantibus[8] auxilium daret. Eius impetum sustinēre nōn potuērunt hostēs[9] et omnēs terga vertērunt. Eōs in fugam datōs Pūblius subsecūtus est ūsque ad flūmen Rhēnum, quod ab eō locō quīnque mīlia passuum aberat. Ibi paucī salūtem sibi reppererunt. Omnibus reliquīs interfectīs, Pūblius et equitēs in castra sēsē recēpērunt. Dē hāc calamitāte fīnitimae gentēs cum certiōrēs factae essent, ad Caesarem lēgātōs mīsērunt et sē suaque omnia dēdidērunt.

LXXII. PUBLIUS GOES TO GERMANY • ITS GREAT FORESTS AND STRANGE ANIMALS

Initā aestāte Caesar litterīs certior fīēbat et per explōrātōrēs cognōscēbat plūrīs cīvitātēs Galliae novīs rēbus studēre,[10] et contrā populum Rōmānum coniūrāre[10] obsidēsque inter sē[11] dare,[10] atque cum hīs Germānōs quōsdam quoque sēsē coniūnctūrōs esse.[10] Hīs litterīs nūntiīsque commōtus Caesar cōnstituit quam celerrimē in Gallōs proficīscī,[12] ut eōs inopīnantīs opprimeret, et Labiēnum lēgātum cum duābus legiōnibus peditum et duōbus mīlibus equitum in Germānōs mittere.[12]

  1. 1.0 1.1 intermitterent, ērumperent. What use of the subjunctive?
  2. Quod, etc., they do as ordered. The antecedent of quod is id understood, which would be the object of faciunt.
  3. ut … darētur. Is this a clause of purpose or of result?
  4. coniciendī, § 402.
  5. comminus gladiīs pugnātum est, a hand-to-hand conflict was waged with swords.
  6. multitūdine suōrum, by their numbers. suōrum is used as a noun. What is the literal translation of this expression?
  7. Id imperātor. Id is the obj. and imperātor the subj. of animadvertisset.
  8. labōrantibus. This participle agrees with iīs understood, the indir. obj. of daret; quī … daret is a purpose clause, § 501. 40.
  9. hostēs, subj. of potuērunt.
  10. 10.0 10.1 10.2 10.3 Observe that all these infinitives are in indirect statements after certior fiēbat, he was informed, and cognōscēbat, he learned. Cf. § 501. 48, 49.
  11. inter sē, to each other.
  12. 12.0 12.1 profīscī, mittere. These infinitives depend upon cōnatituit.