Page:Te Tiriti o Waitangi - The Treaty of Waitangi (1840) - Waitangi Sheet .jpg

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page needs to be proofread.

Te Tiriti o Waitangi

Ko Wikitoria te Kuini o Ingarani i tana mahara atawai ki nga Rangatira me nga Hapu o Nu Tirani i tana hiahia hoki kia tohungia ki a ratou o ratou rangatiratanga me to ratou wenua, a kia mau tonu hoki te Rongo ki a ratou me te Atanoho hoki kua wakaaro ia he mea tika kia tukua mai tetahi Rangatira – hei kai wakarite ki nga Tangata maori o Nu Tirani – kia wakaaetia e nga Rangatira Maori te Kawanatanga o te Kuini ki nga wahikatoa o te wenua nei me nga notu – na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona Iwi Kua noho ki tenei wenua, a e haere mai nei.

Na ko te Kuini e hiahia ana kia wakaritea te Kawanatanga kia kaua ai nga kino e puta mai ki te tangata Maori ki te Pakeha e noho ture kore ana.

Na kua pai te Kuini kia tukua a hau a Wiremu Hopihono he Kapitana i te Roiara Nawi hei Kawana mo nga wahi katoa o Nu Tirani e tukua aianei amua atu ki te Kuini, e mea atu ana ia ki nga Rangatira o te wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani me era Rangatira atu enei ture ka korerotia nei.

Ko te tuatahi Ko nga Rangatira o te wakaminenga me nga Rangatira katoa hoki ki hai i uru ki taua wakaminenga ka tuku rawa atu ki te Kuini o Ingarani ake tonu atu – te Kawanatanga katoa o o ratou wenua.

Ko te tuarua Ko te Kuini o Ingarani ka wakarite ka wakaae ki nga Rangatira ki nga hapu – ki nga tangata katoa o Nu Tirani te tino rangatiratanga o o ratou wenua o ratou kainga me o ratou taonga katoa. Otiia ko nga Rangatira o te wakaminenga ne nga Rangatira katoa atu ka tuku ki te Kuini te hokonga o era wahi wenua e pai ai te tangata nona te wenua – ki te ritenga o te utu e wakaritea ai e ratou ko te kai hoko e meatia nei te Kuini hei kai hoko mona.

Ko te tuatoru Hei wakaritenga mai hoki tenei mo te wakaaetenga ki te Kawanatanga o te Kuini – Ka tiakina e te Kuini o Ingarani nga tangata maori katoa o Nu Tirani ka tukua ki a ratou nga tikanga katoa rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarani.

W. Hobson Consul & Lieutenant Governor

Na ko matou ko nga Rangatira o te Wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani ka huihui nei ki Waitangi ko matou hoki ko nga Rangatira o Nu Tirani ka kite nei i te ritenga o enei kupu, ka tangohia ka wakaaetia katoatia e matou, koia ka tohungia ai o matou ingoa o matou tohu. Ka meatia tenei ki Waitangi i te ono o nga ra o Pepueri i te tau kotahi mano, e waru rau e wa te kau o to tatou Ariki.

Kawiti Te Tirarau Pomare Hone Heke Hori Kingi Warerahi Tamati Pukututu Hakero Wikitene Pumuka Marupo Te Tao Reweti Atuahaere Wiremu Hau Te Kaua Toua Mene Tamati Waka Nene Matiu Huka? Te Kamera Warau Ngere Patuone Paora Nohimatangi Ruhe Kaitara Wiremu Kīngi Taura Taurau Kukupa Teroha Rewa Moka Papahia Takiri Te Toko Wiremu Tana Te Tai Te Toroihua Kokeha Wao Takurua Te Hinaki Te Totohu Omanu Te Wunu Nga manu Hiro Te Marama Moe Ngaherehere Mahu Wiremu Wuna Te Tawaewae Wareumu Makoware Te Ahu Tukupunga Hara Hakitara Hawaitu Te Matatahi Rawiri Taiwhanga Paraara Ana Hamu Hira Pure Iwi Wiorau Wiremu Whatipu Piripi Haurangi Pokai Te Kauwata Tuirangi Hohepa Otene Hori Kingi Raumati Tuhakuaha Tawatanui Te Rawiti Kuhanga Paraha Tahua Te Puka Te Koroiko Iwikau Reweti Irikoe Ha Oara Ringa Patu Haupokia Mohi Tahua Kame Kutu Rangi Tuturua Hake Reweri Te Pana Hone Makinaihunga Pangari Rangatira Pakanae? Tio Karekare Tungarawa E Paka Ware Korero Marupo Toto Toko E Po Piripi Ngaromotu Wiremu Ramaka Wiremu Patene Manaihi Paratene Te Hira Turau Te Reti Kenana Pero Te Uruti Witikama Rewa Tira Tipane Toro Matiu Kaihu Kaitoke Hua Kiri Kotiria Tamati Hapimana Te Kekeao Paratene Taonui Daniel Kahika Abraham Tautoru Kaitoke Muriwhai Te Naihi Tahua Te Tuhu Ngaro Rawiri Mutu Wiremu Whangaroa Timoti Takari Hamiora Matangi Arama Hongi Haimona Tauranga Te Kure Kotoria Heremaia Pi Repa Mango Maunga Rongo Wiremu Manu Takahorea Wakanau Mohi Tawai Timoti Mito Hamiora Paikoraha Huna Tuheki Pero Wiremu Kingi Wiremu Hoete Hokopa Te Awa Te Tapuru Te Titaha Kahu Kote Ruinga Hohepa Pouroto Inoka Hinaki Keka Paora Mohi Anaru Waitangi William Korokoro Nopera Panakarao Paora Ngaruwe Wiremu Wirihana Rimu Himiona Tangata Matenga Paerata Rapata Wakahoho Hare Popata Waha Tana Matiu Huhu Tokitahi Paratene Waiora Rapiti Rehurehu Koroneho Pupu Piripi Raorao Kopa Meinata Hongi Otopi Paetai Marama Paratene Karuhuri Tamati Pawau Rehana Teira Watene Patonga Wiremu Ngarae Hohepa Poutama Harematenga Kawa Kingi Kohuru Matiu Tauhara Hamiona Potaka Huwatahi Marakae Mawae Utika Hu Hare Huru Tamati Mutawa Hauona Tomo Puhipi Ereonora Poau Rawiri Kepa Waha Koroniria Nuau Ngare Hamiora Tawari Witi Ruanui Haunui Kuri Kawaraki Rawiri Awarau Ru Papanui Hakaraia Kohanga Kawaheitiki Pera Kamukamu Karaka Kawau Paora Hoi Himiona Waiuora Aperahama Te Tara Te Tara Pihere Pihere Karamu Kupenga Ngahuka Te Rangi Nga Manu Raro Manu Te Hangi Hake Kanawa Kaniwa