Page:The Indian Antiquary Vol 2.djvu/191

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page needs to be proofread.

June, 1873.] A PRAKRIT GLOSSARY. 167 not traceable in my MS. In conclusion I give the text of the fourteen first verses of the Paiya¬ lachhi with the equivalents of the Prakrit words in Sanskrit, as far as I have been able to make them out. NamiAna paramapurisam purisuttamanabhi- sambhavam devam | vuchham pAialachhitti namamalam nisamehi II 1 II PAyalachhi tti nAmAmAlaih, MS. against the metre, which is AryA. Translation. Bowing to the Supreme being, that lord who sprang from the navel of Purushottama, I pro¬ pound “the wealth of the Prakrit language.” Listen. Kamalasano sayambhA piyamaho ya paramit- thi | ’ thero vihi virancho payavahi kamalajoni ya II 21| The first half-verse is mutilated, metre AryA or Upagiti. Subject: BrahmA.—Sanskrit equivalents : ka- mal&sana, sayambhA, pitAmaha, parameshthin, sthavira, vidhi, virinchi, prajApati, kamalayoni. DakhkAyani bhavani selasua pawai uma gori | Ajja duggA kali siva ya kachchhayani chandi || 3 || MS. varakhkAyani morl—the first against the metre.—Metre: AryA.—Subject: PArvati. Sanskrit equivalents : d&kshAyant, bhavAni, 6aila- sutA, pArvati umA, gauri, Ary A, durgA kAli, 6ivA» kAtyAyani, chandi.—Hem. De6i. I. 8. com. : ajjA gauriti kechit samgphnanti. Akko tarani mitto mattando dinamani pa- yango ya | Abhimayaro pachchAho diyasayaro amsumali II41| MS. asumAli ag. met.—Metre : AryA. Subject: Sun. Sanskrit equivalents : arka, tarani, mitra, mArtanda, dinamani, patanga, pratyAsha, divasa- kara, amSumAlin; abhimayaro is doubtful to me. Hem. Dest. VI. 5 (307) pachchAho ravimmi. IndA nisAyaro sasaharo vihA gahavai rayani- naho | mayalanchhano himayaro rohiniramano sisi chandro|| 5 || MS. idA ganahavai raraani against met. and sense. Subject: Moon. Sanskrit equivalents: indu, nisAkara, sasadhara, vidhu, grahapati, raya- ninAtha, mrigalAnchhana, himakara, rohiniramana, Aasin, chandra. The PrAkrit forms of the last two words are doubtful.—Hem. Desi. II. 94 (274): ga¬ havai gfimiyasaeisu gahavai grAminah sasi cha l grahapatitvam Aditya eva rAdham na sasiniti nAyam grahapatisabdasamudbhavah. DhAmaddhao huyavaho vibhavasA j^yao sihi vahnll analo jalano dahano huyAsano havvavaho ya || 6'll MS. huyAsaho.—Metre : AryA.—Subject: Fire. Sanskrit equivalents: dhAmadhvaja, hutavaha, vibhAvasu, pAvaka. sikhin, vahni, anala jvalana, dahana, hutAsana, havyavAh. Mayaraddhao anango rainaho mammaho kusumabAno | Kandappo panchasaro mayano saihkappa- joni ya || 7 II MS. rainAho kandappa sakappajoni, against met. — Metre : AryA.—Subject: Cupid. Sanskrit equivalents: makaradhvaja, ananga, ratinAtha* manmatha, kusumabAna, kandarpa, panchasara, madana, samkalpayoni. Mayaraharo sindhuvai sindhA rayanAyaro sa- lilarasi | pArAvAro jalahi taramgamali samudda ya 11 8 U MS. taralamAli ag. met. Metre : AryA. Subject: Ocean. Sanskrit equivalents : makaradhara, sin- dhupati, sindhu, ratnAkara, salilarAAi, pArAvAra, ja- ladhi, taraihgamAlin, samudra. Pilo gao mayagalo mAyango sindhuro ka- renA ya| doghatto danti vArano kari kunjari hatthi 118II MS. ptlagau mAyago kunjari hari. ag. met. Metre Aryfi. Subject: Elephant. Sanskrit equivalents: pilu (an Arabic loan-word), gaja, madakala, mAtanga, sindhura, karenu, dvighata (P) dantin, vArana, kunjarin, hastin. Hem. Desi. quotes in the Com. on VI. 29 (422) and gives, V. 43 (273), duggliutto as a synonym of hasti. Amburuham sayavattam saroruham pnnda- riyam aravindam | rai vain tAmarasam mahuppaJam pankayam nalinam 11 The la of madhuppalam has been destroyed by an insect, and the reading is conjectural though not doubtful. Metre: AryA. Subject: Lotus. Sanskrit equivalents : amburuha, safcapattra, saro- rnha, aravinda, rAjiva, tAmrarasa, madhAtpala, pankaja, nalina. KullamdhayA raaAo bhingA bhasala ya ma- huyara alino | indindira dureha dhuyagAyA chhappayA bha- mari || 10 || MS. indidirA ag. met. Metre : AryA. Subject: Bees. Sanskrit equivalents and etymologies : kA- laifadhaya, rasApa drinking with the tongue or from ras, to sound ? (bhringA, madhukara, ali dvi-