Page:The Mediaeval Mind Vol 2.djvu/203

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread, but needs to be validated.
191
MEDIAEVAL LATIN VERSE
CHAP XXXII

elegy over the ruins of Rome. A few lines have been quoted from it;[1] but the whole poem, which is not long, is of interest as one of the very best examples of a mediaeval Latin elegy:


"Par tibi, Roma, nihil, cum sis prope tola ruina;
Quam magni fueris Integra fracta doces.
Longa tuos fastus aetas destruxit, et arces
Caesaris et superum templa palude jacent.
Ille labor, labor ille ruit quem dirus Araxes
Et stantem tremuit et cecidisse dolet;
Quem gladii regum, quem provida cura senatus,
Quem superi rerum constituere caput;
Quem magis optavit cum crimine solus habere
Caesar, quam socius et pius esse socer,
Qui, crescens studiis tribus, hostes, crimen, amicos
Vi domuit, secuit legibus, emit ope;
In quem, dum fieret, vigilavit cura priorum:
Juvit opus pietas hospitis, unda, locus.
Materiem, fabros, expensas axis uterque
Misit, se muris obtulit ipse locus.
Expendere duces thesauros, fata favorem,
Artifices studium, totus et orbis opes.
Urbs cecidit de qua si quicquam dicere dignum
Moliar, hoc potero dicere: Roma fuit.
Non tamen annorum series, non flamma, nec ensis
Ad plenum potuit hoc abolere decus.
Cura hominum potuit tantam componere Romam
Quantam non potuit solvere cura deum.
Confer opes marmorque novum superumque favorem,
Artificum vigilent in nova facta manus,
Non tamen aut fieri par stanti machina muro,
Aut restaurari sola ruina potest.
Tantum restat adhuc, tantum ruit, ut neque pars stans
Aequari possit, diruta nec refici.
Hic superum formas superi mirantur et ipsi,
Et cupiunt fictis vultibus esse pares.
Non potuit natura deos hoc ore creare
Quo miranda deum signa creavit homo.
Vultus adest his numinibus, potiusque coluntur
Artificum studio quam deitate sua.
Urbs felix, si vel dominis urbs illa careret,
Vel dominis esset turpe carere fide."[2]

The elegiac metre was used by Abaelard in his didactic

  1. Ante, Chapter XXX., iii.
  2. Text from Hauréau, Les Mélanges poetiques d'Hildebert de Lavardin, p. 60; also in Notices des manuscrits de la bib. nat. t. 28, 2nd part (1878), p. 331.