Ælfric's Lives of Saints/26osw
Non. Ag. nat̅l̅ sci̅ osƿaldi regis et martyris.
Æfter ðan ðe augustinus to engla lande be-com ·001
ƿæs sum æðele cyning Osƿold gehaten
on norðhymbra lande gelyfed sƿyþe on god ·
se ferde on his iugoðe frā freondū ⁊ magum
to scot-lande on sǽ · ⁊ þær sona ƿearð gefullod
⁊ his geferan samod þe mid him siþedon ·
Betƿux þā ƿearð ofslægen eadƿine his eam007
norðhymbra cynincg on crist ge-lyfed
fram brytta cyninge ceadƿala geciged ·
⁊ tƿegen his æftergengan binnan tƿam gearum ·
⁊ se ceadƿalla sloh ⁊ to sceame tucode
þa norðhymbran leode æfter heora hlafordes fylle ·
oð osƿold se eadiga his yfelnysse adƿæscte ·
Osƿold him cō to · ⁊ him cenlice ƿiðfeaht014
mid lytlum ƿerode · ac his geleafa hine getrymde ·
⁊ crist him gefylste to his feonda slege ·
Osƿold þa arærde ane rode sona017
gode to ƿurðmynte ær þan þe he to ðam geƿinne come ·
⁊ clypode | to his geferum ·
Uton feallan to ðære rode ·019
⁊ þone ælmihtigan biddan he us ahredde
ƿið þone modigan feond þe us afyllan ƿile ·
god sylf ƿat geare ƿe ƿinnað rihtlice
ƿið þysne reðan cyning · to ahredenne ure leode ·
Hi feollon þa ealle mid osƿolde on gebedum ·024
⁊ syþþan on oðerne mergen eodon to þam gefeohte ·
⁊ geƿunnon þær sige sƿa sƿa se ƿealdend heom uðe ·
for osƿoldes geleafan · ⁊ alédon heora fynd
þone modigan cedƿallan · mid his micclan ƿerode ·
þe ƿende him ne mihte nan ƿerod ƿiðstandan ·
Seo ylce rod siððan þe osƿold þær arærde030
on ƿurðmynte þær stod · ⁊ ƿurdon fela gehælde
untrumra manna ⁊ eac sƿilce nytena
þurh ða ylcan rode sƿa sƿa us rehte beda ·
Sum man feoll on íse his earm tobærst ·034
⁊ læg þa on bedde gebrocod forðearle
oð man him fette of ðære foresædan rode
sumne dæl þæs meoses þe heo mid beƿeaxen ƿæs ·
⁊ se adliga sona on slæpe ƿearð gehæled
on ðære ylcan nihte þurh osƿoldes geearnungum ·
Seo stoƿ is gehaten heofon-feld on englisc ·040
ƿið þone langan ƿeall þe þa romaniscan ƿorhtan
þær þær osƿold oferƿann þone ƿælhreoƿan cynincg ·
⁊ þær ƿearð siþþan aræred sƿiðe mære cyrce
gode to ƿurðmynte þe ƿunað á on ecnysse ·
Hƿæt ða osƿold ongann · embe godes ƿillan to smeagenne ·045
sona sƿa he rices geƿeold · ⁊ ƿolde gebigan
his leoda to geleafan · ⁊ to þam lifigendan gode ·
sende ða to scotlande · þær se geleafa ƿæs ða ·
⁊ bæd ða heofodmenn hi his benum getiþodon ·
⁊ him sumne lareoƿ sendon þe his leoda mihte
to gode geƿeman · ⁊ ƿearð þæs getiþod ·
Hi sendon þa | sona þam gesæligan cyninge052
sumne arƿurðne bisceop aidan gehaten ·
se ƿæs mæres lifes man on munuclicre drohtnunge ·
⁊ he ealle ƿoruld-cara aƿearp fram his heortan
nanes þinges ƿilnigende butan godes ƿillan ·
Sƿa hƿæt sƿa him becom of þæs cyninges gifum ·057
oððe ricra manna he hraðe dælde ·
þearfum · ⁊ ƿædlum · mid ƿellƿillendū mode ·
Hƿæt ða osƿold cyning his cymes fægnode ·060
⁊ hine arƿurðlice underfeng · his folce to ðearfe ·
heora geleafa ƿurde aƿend eft to gode
fram þam ƿiþersæce þe hi to geƿende ƿæron ·
Hit gelamp þa sƿa se geleaffulla cyning064
gerehte his ƿitan on heora agenum gereorde
þæs bisceopes bodunge mid bliþum mode ·
⁊ ƿæs his ƿealhstod for-þan þe he ƿel cuþe scyttysc ·
⁊ se bisceop aidan ne mihte gebigan his spræce
to norðhymbriscum gereorde sƿa hraþe þa git ·
Se biscop þa ferde bodigende070
geond eall norðhymbra lande geleafan · ⁊ fulluht ·
⁊ þa leode gebigde to godes geleafan ·
⁊ him ƿel gebysnode mid ƿeorcum symle ·
⁊ sylf sƿa leofode sƿa sƿa he lærde oðre ·
He lufode forhæfednysse · ⁊ halige rædinge ·075
⁊ Iunge men teah georne mid lare ·
sƿa ealle his geferan þe him mid eodon
sceoldon sealmas leornian · oððe sume rædinge ·
sƿa hƿider sƿa hi ferdon · þam folce bodigende ·
Seldon he ƿolde ridan · ac siðode on his fotum ·080
⁊ munuclice leofode betƿux ðam læƿedum folce ·
mid mycelre gesceadƿisnysse · ⁊ soþum mægnum ·
Þa ƿearð se cynincg osƿold sƿiðe ælmes-georn ·083
⁊ eadmod on þeaƿum · ⁊ on eallum þingum cystig ·
⁊ | man ahrærde cyrcan on his rice geond eall ·
⁊ mynsterlice gesetnyssa mid micelre geornfulnysse ·
Hit gelamp on sumne sǽl hi sæton ætgædere ·087
osƿold · ⁊ aidan · on þam halgan easterdæge ·
þa bær man þam cyninge cynelice þenunga
on anum sylfrenan disce ⁊ sona þa inn eode
an þæs cyninges þegna þe his ælmyssan beƿiste ·
⁊ sæde fela þearfan sætan geond þa strǽt ·
gehƿanon cumene to þæs cyninges ælmyssan ·
Þa sende se cyning sona þam þearfum094
þone sylfrenan disc mid sande mid ealle ·
⁊ het toceorfan þone disc · ⁊ syllan þam þearfum
heora ælcum his dæl · ⁊ man dyde ða sƿa ·
Þa genam aidanus se æðela bisceop098
þæs cyninges sƿyþran hand mid sƿiðlicre blysse ·
⁊ clypode mid geleafan þus cƿæðende him to ·
Ne forrotige on brosnunge þeos gebletsode sƿyðre hand101
⁊ him eac sƿa geeode · sƿa sƿa aidanus him bæd ·
his sƿiðre hand is gesundful oð þis ·
Osƿoldes cynerice ƿearð gerymed þa sƿyðe ·104
sƿa feoƿer þeoda hine underfengon to hlaforde ·
peohtas · ⁊ bryttas · Scottas ⁊ angle ·
sƿa sƿa se ælmihtiga god hi geanlæhte to ðam ·
for osƿoldes geearnungum þe hine æfre ƿurðode ·
He fulƿorhte on eferƿíc ænlice mynster109
þe his mæg eadƿine ær begunnon hæfde ·
⁊ he sƿanc for heofonan rice mid singalum gebedum ·
sƿiþor þonne he hogode hu he geheolde on ƿorulde
þa hƿilƿendlican geþincðu · þe he hƿonlice lufode ·
He ƿolde æfter uhtsange oftost hine gebiddan ·114
⁊ on cyrcan standan on syndrigum gebedum
of sunnan upgange mid sƿyðlicre onbryrdnysse ·
⁊ sƿa | hƿær sƿa he ƿæs he ƿurðode æfre god ·
up-aƿendum handbredum ƿiþ þæs heofones ƿeard ·
On þam ylcan timan com eac sum bisceop119
fram rome byrig birinus gehaten ·
to ƿestsexena kyninge cynegyls gehaten ·
se ƿæs ða git hæðen ⁊ eall ƿestsexena land ·
Birinus ƿitodlice geƿende fram rome123
be ðæs papan ræde þe ða on rome ƿæs ·
⁊ behet he ƿolde godes ƿillan gefremman ·
⁊ bodian þam hæþenum þæs hælendes naman ·
⁊ þone soðan geleafan on fyrlenum landum ·
Þa becom he to ƿestseaxan þe ƿæs ða gyt hæþen ·128
⁊ gebigde þone cynincg kynegyls to gode ·
⁊ ealle his leode to geleafan mid him ·
Hit gelamp þa sƿa se geleaffulla osƿold131
norðhymbra cyning ƿæs cumen to cynegylse ·
⁊ hine to fulluhte nam · fægen his gecyrrednysse ·
Þa geafon þa cynegas · cynegyls ⁊ osƿold ·134
þam halgan birine him to biscop-stole
þa burh dorcanceaster · ⁊ he þær-binnan ƿunode
godes lof arærende · ⁊ geriht-læcende
folc mid lare to geleafan to langum fyrste ·
oð he gesælig siþode to criste ·
⁊ his lic ƿearþ bebyrged on ðære ylcan byrig ·
oð hædde bisceop eft his bán ferode
to ƿintanceastre · ⁊ mid ƿurðmynte gelogode
binnan ealdan mynstre · þær man hine ƿurðað gyt ·
Hƿæt þa osƿold cyning his cynedom geheold144
hlisfullice for ƿorulde ⁊ mid micclum geleafan ·
⁊ on eallum dædum his drihten arƿurðode ·
oð he ofslagen ƿearð for his folces ƿare ·
on þam nigoðan geare þe he rices geƿeold ·
þa þa he sylf ƿæs on ylde eahta ⁊ þrittig geara ·
Hit geƿearð sƿa be þam him ƿann on penda150
myrcena cyning · þe æt | his mæges slege ǽr
eadƿines cyninges ceadƿallan fylste ·
⁊ se penda ne cuðe be criste nan þincg ·
⁊ eall myrcena folc ƿæs ungefullod þa git ·
Hi comon þa to gefeohte to maserfelda begen ·155
⁊ fengon to-gædere oð þær feollon þa cristenan ·
⁊ þa hæðenan genealæhton to þam halgan osƿolde ·
Þa geseah he genealecan his lifes geendunge ·158
⁊ gebæd for his folc þe þær feallende sƿeolt ·
⁊ betæhte heora saƿla ⁊ hine sylfne gode ·
⁊ þus clypode on his fylle ·
God gemiltsa urum saƿlum ·161
Þa het se hæþena cynincg his heafod of-aslean ·162
⁊ his sƿiðran earm · ⁊ settan hi to myrcelse ·
Þa æfter osƿoldes slege feng osƿig his broðor164
to norðhymbra rice · ⁊ rád mid ƿerode
to þær his broðor heafod stod on stacan gefæstnod ·
⁊ genam heafod · ⁊ his sƿiðran hand ·
⁊ mid arƿurðnysse ferode to lindisfarnea cyrcan ·
þa ƿearð gefylled sƿa ƿe her foresædon
his sƿiðre hand ƿunað hal mid þam flæsce ·
butan ælcere brosnunge sƿa se bisceop gecƿæð ·
Se earm ƿearþ geléd arƿurðlice on scrine172
of seolfre asmiþod · on sce̅ petres mynstre
binnan bebban-byrig · be þære sæ strande ·
⁊ lið þær sƿa andsund sƿa he of-aslagen ƿæs ·
His broðor dohtor eft siððan on myrcan ƿearð cƿén ·176
⁊ geaxode his bán · ⁊ gebrohte hi to lindes-ige
to bardan-ige mynstre · þe heo micclum lufode ·
ac þa mynstermenn noldon for menniscum gedƿylde
þone sanct underfon · ac man sloh an geteld
ofer þa halgan bán binnan þære licreste ·
Hƿæt þa god gesƿutelode he halig sanct ƿæs ·182
sƿa heofonlic leoht ofer geteld astreht
stód up to | heofonum sƿilce healic sunnbeam
ofer ealle ða niht · ⁊ þa leoda beheoldon
geond ealle þa scire sƿiðe ƿundrigende ·
Þa ƿurdon þa mynster-men micclum afyrhte ·187
⁊ bædon þæs on mergen hí moston þone sanct
mid arƿurðnysse underfón · þone þe hi ær forsocon ·
þa ðƿoh man þa halgan bán ⁊ bær into þære cyrcan
arƿurðlice on scrine · ⁊ gelogodon hí upp ·
⁊ þær ƿurdon gehælede þurh his halgan geearnunge
fela mettrume menn fram mislicum coþum ·
ƿæter þe man þa bán mid aþƿóh194
binnan þære cyrcan ƿearð agoten
sƿa on anre hyrnan · ⁊ seo eorðe siþþan
þe ƿæter underfeng ƿearð manegum to bote ·
Mid þam duste ƿurdon afligde deofla fram mannum ·198
þa þe on ƿodnysse ær ƿæron gedrehte ·
Eac sƿilce þær he feol on þam gefeohte ofslagen200
men namon ða eorðan to adligum mannum ·
⁊ dydon on ƿæter ƿanhalum to þicgenne ·
⁊ hi ƿurdon gehælede · þurh þone halgan ƿer ·
Sum ƿegfarende man ferde ƿið þone feld ·204
þa ƿearð his hors gesicclod · ⁊ sona þær feol ·
ƿealƿigende geond ða eorðan ƿodum gelicost ·
mid þā þe hit sƿa ƿealƿeode geond þone ƿidgillan feld ·
þa becom hit embe lang þær se cynincg osƿold
on þam gefeohte feoll sƿa sƿa ƿe ær foresædan ·
⁊ hit sona aras · sƿa hit hrepode · þa stoƿe ·
hal eallum limum · ⁊ se hlaford þæs fægnode ·
Se ridda þa ferde forð on his ƿeg212
þider hé gemynt hæfde · þa ƿæs þær · an mæden
licgende on paralisyn lange gebrocod ·
He began þa to reccenne hu him on rade getimode ·215
⁊ mann ferode mæden to þære foresædan stoƿe ·
Heo | ƿearð ða on slæpe ⁊ sona eft aƿóc217
ansund eallum limum fram þam egeslican broce ·
band þa hire heafod ⁊ bliðe ham ferde ·
gangænde on fotum sƿa heo gefyrn ær ne dyde ·
Eft siððan ferde eac sum ærendfæst ridda221
be ðære ylcan stoƿe · ⁊ geband on anum claþe
of þam halgan duste þære deorƿurðan stoƿe ·
⁊ lædde forð mid him þær he fundode to ·
þa gemette he gebeoras bliðe æt þam huse ·
he aheng þa dust on ænne heahne post
⁊ sæt mid þam gebeorum blissigende samod ·
Man ƿorhte þa micel fyr to middes ðam gebeorum ·228
⁊ þa spearcan ƿundon ƿið þæs rofes sƿyðe ·
oð þæt hus færlice eall on fyre ƿearð ·
⁊ þa gebeoras flugon afyrhte aƿeg ·
hus ƿearþ ða forburnon buton þam anum poste232
þe halige dust on ahangen ƿæs ·
se post ana ætstod ansund mid þam duste ·
⁊ hi sƿyðe ƿundrodon þæs halgan ƿeres geearnunga
fyr ne mihte þa moldan forbærnan ·
⁊ manega menn siððan gesohton þone stede
heora hæle feccende · ⁊ heora freonda gehƿilcum ·
Þa asprang his hlisa geond þa land ƿide ·239
⁊ eac sƿilce to irlande ⁊ eac suþ to franclande
sƿa sƿa sum mæssepreost be anum men sæde ·
Se preost cƿæð an ƿer ƿære on irlande gelæred ·242
se ne gymde his lare · ⁊ he lithƿon hogode
embe his saƿle þearfe · oððe his scyppendes beboda ·
ac adreah his lif on dyslicum ƿeorcum ·
oð ðæt he ƿearð geuntrumod ⁊ to ende gebroht ·
Þa clypode he þone preost þe hit cydde eft þus ·247
⁊ cƿæð him to sona mid sarlicre stemne ·
Nu ic sceall geendian earmlicum deaþe ·249
⁊ to helle faran · for fracodum dædum ·
Nu | ƿolde ic gebetan gif ic abidan moste ·251
⁊ to gode gecyrran ⁊ to godum þeaƿum ·
⁊ min lif aƿendan eall to godes ƿillan ·
⁊ ic ƿat ic ne eom ƿyrðe þæs fyrstes
buton sum halga me þingie to þam hælende criste ·
Nu is us gesæd sum halig cyning256
is on eoƿrum earde osƿold gehaten
nu gif þu ænig þincg hæfst of þæs halgan reliquium ·
syle me ic þe bidde ·
Ða sæde se preost him ·259
Ic hæbbe of þam stocce þe his heafod on stod ·260
⁊ gif þu gelyfan ƿylt þu ƿurþest hál sona ·
Hƿæt þa se mæsse-preost þæs mannes of-hreoƿ ·262
⁊ scof on halig ƿæter of þam halgan treoƿe
sealde þam adligan of to supenne ·
⁊ he sona geƿyrpte · ⁊ syððan leofode
lange on ƿurulde · ⁊ geƿende to gode
mid eallre heortan ⁊ mid halgum ƿeorcum ·
⁊ sƿa hƿider sƿa he com he cydde þas ƿundra ·
For-þy ne sceall nan mann aƿægan he sylf-ƿylles behæt269
þam ælmihtigan gode · þonne he adlig bið
þe læs þe he sylf losige · gif he alihð gode ·
Nu cƿæð se halga beda þe ðas boc gedihte ·272
hit nan ƿundor nys · se halga cynincg
untrumnysse gehæle nu he on heofonum leofað ·
for ðan þe he ƿolde gehelpan þa þa he her on life ƿæs ·
þearfum ⁊ ƿannhalum · ⁊ him bigƿiste syllan ·
Nu hæfð he þone ƿurðmynt on þære ecan ƿorulde ·277
mid þam ælmihtigan gode for his godnysse ·
Eft se halga cuðberht þa þa he git cnapa ƿæs ·279
geseah hu godes ænglas feredon aidanes saƿle
þæs halgan bisceopes · bliðe to heofonum
to þam ecan ƿuldre þe he on ƿorulde geearnode ·
Þæs halgan osƿoldes bán ƿurdon eft gebroht283
æfter manegum gearum to myrcena lande
into gleaƿceastre · ⁊ god þær gesƿute|lode
oft feala ƿundra þurh þone halgan ƿer ·
Sy þæs ƿuldor þam ælmihtigan gode ·287
ðe on ecnysse rixað a to ƿorulde · amen.