Dictionaries are like watches: the worst is better than none, and
the best cannot be expected to go quite true.
Dr. Johnson.
VOORREDE.
Ist, dat oyt Rechter wil een schamper oordeel vellen,
Waardoor hij allermeest kan den Misdader quellen,
Die laet hem nimmermeer in 't naare rasphuis gaen,
Noch ook van dach tot dach aan 't zware Berch-werk staan;
Maar leg hem op, dat hij gae Woord-Registers maken,
Dus zal hij alle soort van straffe teffens smaken.
De geschiedenis van dit boek, volgens Lessing de ware inhoud eener voorrede, is
hoogst eenvoudig. Het kwam mij namelijk reeds jaren lang voor, dat wij in ons land
geen, niet te groot en toch betrekkelijk volledig, woordenboek hadden, dat zoowel
voor school als voor huis of kantoor een betrouwbare gids mocht worden geacht.
Hier liet m. i. de inrichting, daar weder het uitspraakgedeelte der bestaande werken
veel te wenschen over, terwijl verder bij andere werken het eenvoudig naschrijven
der dikke boeken te zeer hoofdzaak was. En aangezien ik nu gedurende een tal van
jaren al hetgeen mij in romans, tijdschriften en andere werken merkwaardigs en
opvallends was voorgekomen, getrouw had verzameld, meende ik eene poging te mogen
wagen, om te voorzien in eene naar mijne bescheiden meening bestaande leemte.
In zooverre een woordenboek op den naam van oorspronkelijkheid aanspraak kan maken, hoop ik dat deze dictionnaire oorspronkelijk is. Ik heb getracht het tot nu toe geproduceerde streng te schiften en zelfstandig te bewerken, en ik heb aan het voorhandene die mijner aanteekeningen, zonder vermelding der bron, toegevoegd, van welke ik meende, dat zij eene plaats in zulk een werk verdienen. Dat dit laatste eene zuiver subjectieve kwestie is, ik ben de eerste dit toe te geven. Het zou mij dan ook niet verwonderen, zoo de meeningen der kenners op dit gebied zeer uiteenloopend waren.
Bij de bewerking heb ik mij zoo trouw mogelijk gehouden aan de volgende beginselen, die ik ten grondslag meende te moeten leggen aan dezen vrij omvangrijken arbeid:
1. Alles wat men dikwijls in hedendaagsche romans en tijdschriften vindt, moet men niet te vergeefs in dit boek naslaan. Het spreekt vanzelf, dat een woordenboek nooit compleet te maken is. Telkens ontmoette ikzelf tal van uitdrukkingen, die ik niet heb opgenomen en waarschijnlijk later ook niet opnemen zal. Een woordenboek als dit doet m. i. genoeg, wanneer het eenig artikel zoodanig behandelt, dat niet opgenomen uitdrukkingen er toch duidelijk door worden, en de verschillende beteekenissen behoorlijk geïllustreerd zijn. Er is, hoop ik, naar gestreefd, om dit te bereiken.
2. Wanneer het niet noodig was, zijn niet telkens weer de vertalingen der afgeleide woorden opgenomen. Als men weet wat agreeable is, behoeft de omvang van een woordenboek niet noodeloos vergroot te worden door de vertaling van agreeableness, agreeably, agreeability, enz.; daarom zijn bijwoorden slechts zéér zelden, en woorden op ness lang niet altijd opgenomen.
3. De uitspraak is voorgesteld door eene eenvoudige phonetische transcriptie, waaromtrent de hierachter volgende sleutel en de woorden aan den voet der pagina's voldoende ophelderingen geven. De beklemde vokaal is door vette, de half-beklemde vokaal door gewone, en de rest der transcriptie door cursieve letter aangegeven. Waar de uitspraak der afgeleide woorden niet van die van het grondwoord verschilt, is de transcriptie niet telkens herhaald; overigens zijn de klem en de halve klem bij verschil met het grondwoord in de afgeleide woorden eveneens door vette en gewone letter aangeduid.
4. Zonder éénige uitzondering zijn geheele zinnen, en niet slechts woordverbindingen opgenomen, om bepaalde uitdrukkingen te verduidelijken; daardoor is dit woordenboek tegelijk een Word- and Phrasebook geworden, zoodat men afzonderlijke werken
